Tezhip sanatının usta ismi Fatma Rikkat Kunt’un vefatının üzerinden 39 yıl geçti.
Kunt, II. Meşrutiyet devrinin önemli siyaset ve fikir adamı Hüseyin Kazım Kadri Bey ile Güzide Hanım’ın kızı olarak 27 Nisan 1903’te Beylerbeyi’nde dünyaya geldi.
Babasının yakın arkadaşı olan Tevfik Fikret’in arzusu üzerine kendisine “Fatma Rikkat” adı verilen sanatçının çocukluğu İstanbul, Serez, Selanik ve Halep’te geçti.
Aile çevresinde Fransızca öğrenen Kunt, eğitimine babasının sözlük çalışması için kaldıkları Beyrut’taki Fransız okulunda başladı. Okulun 1. Dünya Savaşı sırasında kapanmasının ardından bir süre Alman okuluna devam eden Kunt, 1919’da ailesiyle İstanbul’a döndü.
- Mehmet Akif Ersoy’un arasında bulunduğu önemli ustalardan ders aldı
Usta sanatçı, Mehmet Akif Ersoy’dan Türkçe ve edebiyat, Ali Sami Boyar’dan resim dersi aldı, arkadaşı Münevver Ayaşlı ile de Alman piyano öğretmeni Langaberg’in piyano derslerine katıldı.
Kunt, 1921’de İsmail Sarıca ile evlendi ve eşinin dişçilik öğrenimi için gittiği Almanya’da 3 yıl konservatuvar, piyano ve müzik eğitim aldı. Kunt çiftinin oğulları Reşid, 1924’te dünyaya geldi.
Doğumdan sonra eşinden ayrılan sanatçı, 1926’da evlendiği eşi, hariciyeci Fahreddin Gata ile Atina’ya giderek, bir yıl orada yaşadı. Nur ismini verdiği ikinci oğlu dünyaya gelen sanatçı, 1927’de ikinci eşinden de boşanarak Beylerbeyi’ndeki baba evine döndü.
- Akademiyi başarıyla tamamladı
Fatma Rikkat Kunt, 1936’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisinin Türk Tezyini Sanatlar Şubesi’ne kaydoldu. İsmail Hakkı Altunbezer’den tezhip, Mehmed Necmeddin Okyay’dan klasik cilt, ebru ve ahar, Vasıf Sedef’ten ise sedefkarlık eğitimi aldı.
Feyzullah Dayıgil ile de çalışan Kunt, hocası nefes darlığı nedeniyle renklendirme yapamadığından onun çizdiği desenleri boyayarak hocasının birçok eserini renklendirdi.
Kunt, 1944’te Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Türk Tezyini Sanatlar Bölümünü başarıyla tamamladı.
- Bir yangınla birlikte kitaplarını kaybetti
Akademinin kütüphanesine memur olarak atanan Kunt, 1948’de Mehmed Necmeddin Okyay’ın emekliye ayrılmasıyla tezhip ve çini desenleri hocası oldu.
Göreve başladığı sırada Akademi Kütüphanesi’nde çıkan bir yangın sonucu bütün sanat kitaplarının yanması sanatçıyı derinden etkiledi.
Muhsin Demironat ile 1968’e kadar Türk Tezyini Sanatlar Şubesi’nde başarılı çalışmalara imza Kunt, çok sayıda sanatkarın yetişmesine de katkı sağladı.
Hayatı boyunca sergi açmayan Kunt’un 80 parça eseri, vefatından bir ay sonra İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’nde sergilendi.
Türk tezhip sanatının klasik yolda canlı kalması ve öğretilmesinde önemli katıklar sağlayan sanatçı, 40 yılı aşan sanat hayatında, kıta, levha ve hilye-i nebevi olarak sayısız eser tezhip etti.
- “Kızım bu sanatı üzerinde taşımanı isterim”
Kunt, emekli olduktan sonra Beylerbeyi’ndeki evinde eser bezemeye ve öğrenci yetiştirmeye devam etti.
Unvan endişesi de duymayan Kunt, tezhip eserlerini nadiren imzalar, çok özenli işlerini de kendi yazısını beğenmediğinden, hattatlara imzalatırdı.
Usta sanatçının öğrencilerinden Prof. Dr. Çiçek Derman, bir söyleşisinde hocası Fatma Kunt için, “Biz büyük bir mücadeleyle bu sanatı öğrenmeye çalışırken bir gün bana dedi ki ‘Kızım bu sanatı üzerinde taşımanı isterim.’ Bu sözden sonra emin olun titredim. Çünkü bir sanat eserini oluşturmaktan çok daha zor bir mesuliyet. Sanatınızı üzerinizde taşıyabilmek, yani kendinizi, ahlakınızı tezhip güzelliğine getirebilmek…” ifadelerini kullanmıştı.
- Birçok önemli eserin tezhibini yaptı
Kunt, İstanbul’un fethinin 500. yıl dönümü dolayısıyla 1945’ten itibaren İsmail Hikmet Ertaylan’ın hazırlatmak istediği Fatih Divanı’nda 15. yüzyıl tezyinatının ilhamıyla yeni desenler hazırlanması için baş sorumluluğu üstlendi. Sekiz yılda bitirilen divanın tezhiplenmiş 60 kıtasından 34’ü Kunt tarafından işlendi. Fatih Divanı, son olarak Şevket Rado koleksiyonunda yer alıyordu.
Lizbon’daki Gülbenkyan Müzesi’nde bulunan ve 1968’de selden zarar gören minyatürlü bir yazma kitabın tamiri için 1970’te Lizbon’a davet edilen sanatçı, Lizbon’un havası sağlığına iyi gelmediğinden 2,5 ay sonunda dönmek zorunda kaldı. Kunt’un Timurlular devrine ait 1501 tarihli eseri İstanbul’da tamir etmesi istendi.
Fatma Rikkat Kunt, Topkapı Sarayı Müzesi’ne İsmail Akgün tarafından bağışlanan 12 eserin ve 1958’de akademide sergilenen Hattat Halim Efendi’ye ait levhaların tezhibini de yaptı.
Usta sanatçının Devlet Güzel Sanatlar Akademisi için hazırladığı bugün Resim ve Heykel Müzesi’nde korunan eserleriyle Bağdat’taki Irak Müzesi’nde Emin Barın, Seniha Bedri Göknil, Feriha Aker ve Uğur Derman koleksiyonlarında bulunan eserleri, tezhip sanatının en güzel örnekleri arasında yer aldı.
İstanbul’da 14 Ocak 1986’da vefat eden sanatçı Küplüce Mezarlığı’nda yatan babasının yanına defnedildi.
Kunt’un hayatı, öğrencisi Çiçek Derman tarafından “Rikkat Kunt Hoca Hanım” isimli kitapta ve torunu Yasmine Ghata’nın “Hattatların Gecesi” romanında ele alınarak okuyucuya sunuldu. (AA)